Onderhoud van je vijver is belangrijk om helder water in de vijver te krijgen en te houden. Bij onderhoud aan de vijver denk je waarschijnlijk het eerst aan waterplanten, of de pomp en het filter bij de vijver. Ook het vijverwater heeft echter onderhoud nodig. Het water in de vijver vormt namelijk het belangrijkste onderdeel van je vijver. Voor een heldere vijver is daarom noodzakelijk, te zorgen voor een goede waterkwaliteit.
Op deze pagina lees je daarom, wat waterkwaliteit in de vijver betekent. Ook bekijken we, hoe je zelf kunt zorgen voor goed vijverwater. Een goede waterkwaliteit helpt je, een heldere vijver te krijgen en te houden.
Heldere vijver: waterkwaliteit
Waterkwaliteit is zeker geen vaag begrip. De eigenschappen die bepalen of vijverwater van goede of juist slechte kwaliteit is, kun je namelijk eenvoudig zelf meten.
De waterkwaliteit wordt gemeten met de zogenaamde waterwaarden. Dit zijn getallen die iets zeggen over de hardheid van het vijverwater en de zuurgraad ervan. De drie belangrijkste waterwaarden voor vijverwater zijn:
- GH-waarde: de totale hardheid
- KH-waarde: de karbonaathardheid
- pH-waarde: de zuurgraad
Hieronder bespreken we wat deze drie waarden precies inhouden. Ook kijken we, hoe je ze kunt meten en kunt verbeteren.
GH-waarde: totale hardheid vijverwater
GH-waarde: wat is het?
Met de GH-waarde meet je, hoeveel mineralen er in totaal in het water opgelost zijn. Hoe hoger de GH-waarde is, des te harder is het vijverwater. Belangrijke mineralen in het vijverwater zijn calcium en magnesium. Deze stoffen zijn om twee redenen zeer belangrijk voor een vijver:
- Ze zorgen dat het vijverwater genoeg CO2 kan opnemen;
- Het zijn voedingszouten voor de zuurstofplanten.
GH-waarde: welke waarde voor een heldere vijver?
Voor de groei van zuurstofplanten is een GH-waarde tussen de 7 en 13 ideaal. Bij een lagere waarde loopt de plantengroei terug. Bij een hogere waarde ontstaat er te veel kalkaanslag op de zuurstofplanten. Leidingwater heeft in België een hardheid tussen de 0 en 15, afhankelijk van de regio. Wanneer het leidingwater afkomstig is uit ingenomen rivierwater, heeft het zeker een te lage GH-waarde voor de vijver. Regenwater heeft een GH-waarde van nul en is daarom ongeschikt om een vijver mee te vullen.
Waarom loopt de GH-waarde in de vijver terug?
Zuurstofplanten nemen bij hun groei mineralen op uit het vijverwater. Deze mineralen worden hierbij onderdeel van de plant. Hierdoor loopt de GH-waarde van het vijverwater terug.
Invallend regenwater bevat geen mineralen. Deze neerslag mengt zich met het water in de vijver. De GH-waarde van de vijver zal hierdoor ook geleidelijk teruglopen.
Samengevat kun je concluderen, dat de GH-waarde van de vijver alleen maar kan teruglopen. In elke vijver wordt de hardheid op den duur daarom te laag om nog groei van zuurstofplanten mogelijk te maken. De GH-waarde moet je daarom dus regelmatig weer op peil brengen, anders houd je geen heldere vijver.
Zorg ervoor, dat de GH-waarde aan het begin van het groeiseizoen op een goed niveau (minimaal 7) gebracht wordt . Na de winter is de hardheid van het vijverwater door neerslag namelijk meestal flink teruggelopen. Ook in de loop van het groeiseizoen zal de GH-waarde nog teruglopen, omdat de waterplanten mineralen aan het water onttrekken. Tussentijds meten en zo nodig ophogen is daarom belangrijk.
GH-waarde vijverwater verbeteren
Je kunt de GH-waarde van je vijver verbeteren met GH-Extra en Mineral Clay.
GH-Extra is een snelwerkend middel om de hardheid direct te verhogen. Mineral Clay zorgt ervoor, dat de waterhardheid gedurende langere tijd op het juiste niveau blijft.
KH-waarde: karbonaathardheid
KH-waarde: wat is het?
De tweede belangrijke waterwaarde van vijverwater is de KH-waarde. Met deze waarde meet je de karbonaathardheid. Karbonaat is (in vijverwater) een mineraal, dat CO2 bevat. Juist deze CO2 is belangrijk. Zuurstofplanten hebben deze CO2 namelijk nodig voor hun groei.
In een gezonde vijver produceren bacteriën CO2. Door allerlei oorzaken kan de productie van CO2 door de bacteriën en consumptie ervan door de zuurstofplanten weleens uiteenlopen. Een voldoende hoge KH-waarde kan deze verschillen opvangen. Dit wordt ook wel aangeduid als de bufferende werking. Als de karbonaathardheid voldoende hoog is, is er eigenlijk een voorraad CO2 aanwezig in de vijver. Hierdoor kunnen de zuurstofplanten blijven groeien, ook als de productie van CO2 door de bacteriën tijdelijk lager is.
Nieuwe vijvers hebben bijna altijd een gebrek aan CO2, omdat er relatief nog maar weinig bacteriën in een nieuwe vijver zitten. Toevoeging van karbonaat is een goede methode om de vijver door de kritieke opstartfase te laten komen.
KH-waarde: welke waarde voor een heldere vijver?
De KH-waarde van vijverwater moet 7 of hoger zijn. Met deze waarde weet je zeker, dat de vijver voldoende CO2 bevat voor een goede groei van de zuurstofplanten. Deze zorgen uiteindelijk voor een heldere vijver.
Net als de GH-waarde, zal ook de KH-waarde geleidelijk teruglopen. Zuurstofplanten verbruiken de CO2 bij hun groei. Deze wordt deels onderdeel van de plant en deels als zuurstof afgegeven aan het vijverwater. Dit verbruiken van CO2 wordt fotosynthese genoemd.
Daarnaast zal invallende regen de KH-waarde ook laten teruglopen. Net als de GH-waarde, moet in elke vijver dus ook de KH-waarde regelmatig worden opgehoogd. Dit is een belangrijke vereiste om een heldere vijver te houden.
KH-waarde vijver verhogen
Met KH-Extra kun je een lage karbonaathardheid snel weer op het juiste niveau brengen. Als de KH-waarde eenmaal op peil is, kan deze gedurende langere tijd op het juiste niveau gehouden worden met Mineral Clay. KH-Extra richt zich specifiek op de KH-waarde en is een snelwerkend middel. Mineral Clay verhoogt zowel de GH-waarde als de KH-waarde en is een langzaam, maar langdurig werkend product.
pH-waarde van de vijver
pH-waarde vijver: wat is het?
Ook de pH-waarde is een belangrijke waterwaarde. Deze waarde heeft echter een wat ander karakter dan de GH- en de KH-waarde. De pH-waarde is hetzelfde als de zuurgraad van het water. Dit is echter geen waarde die je met toevoegingen op het juiste niveau moet brengen. De pH-waarde wordt namelijk gebruikt om te kijken of het microleven in de vijver goed functioneert. Dit werkt als volgt:
- Bacteriën in de vijver produceren 24 uur per dag CO2 . Deze bacteriën zitten in de vijverbodem en in het biologisch filter. Door hun productie van CO2 neemt de hoeveelheid CO2 in het vijverwater toe. CO2 maakt het vijverwater een beetje zuur, waardoor de pH-waarde daalt.
- Zuurstofplanten verbruiken alleen overdag CO2. Doordat de zuurstofplanten CO2 opnemen uit het vijverwater, wordt het water minder zuur. De pH-waarde stijgt hierdoor.
Als alles goed gaat, zal de pH-waarde dus:
- gedurende de nacht dalen (wel productie van CO2, geen consumptie)
- tijdens de daglichtperiode stijgen (grotere consumptie dan productie van CO2).
In een gezonde heldere vijver is de PH waarde daarom ‘s-ochtends vroeg lager dan ‘s-avonds.
Als je de pH-waarde van de vijver gaat meten, is dit daarom eigenlijk alleen zinvol als je dit twee keer per dag doet en de waardes vergelijkt. Als de pH-waarde ’s avonds hoger is dan ’s ochtends, dan functioneert het vijvermilieu goed. Meet bij voorkeur op een zonnige dag, dan is de laag-hoog tendens het best waarneembaar. De pH-waarde moet zich tussen de 7 en 8 bewegen.
Proberen om de pH-waarde met onderhoudsmiddelen te verhogen of te verlagen is daarom ook niet zinvol. De CO2 in de vijver moet hier het werk doen. Als de GH- en KH-waarde op het juiste niveau gehouden worden, zal ook de pH-waarde na verloop van tijd een gezonde waarde laten zien.
Meten van waterwaarden
Meten van waterwaarden is niet moeilijk. Hiervoor zijn verschillende manieren beschikbaar. Het handigste is het gebruik van een druppeltester. Met een testsetje (zie foto) kun je ongeveer 50 keer de GH-waarde, KH-waarde en pH-waarde nauwkeurig bepalen. Hier geldt: meten is weten. Inzicht in de waterwaarden helpt je, bij het krijgen van een heldere vijver.
Andere waterwaarden testen
Behalve de op deze pagina besproken waterwaarden, zijn er ook andere waterwaarden die je kunt meten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het zuurstofgehalte, het nitraatgehalte en het ammoniakgehalte. Voor de meeste vijvers is het echter niet nodig om inzicht te hebben in al die waterwaarden. Een uitzondering hierop vormen koivijvers. Hier moet je namelijk regelmatig testen of de waterconditie voor de vissen van voldoende niveau is.
Op de pagina Vijverwater testen laten we aan de hand van een aantal foto’s zije, hoe het testen van vijverwater precies in zijn werk gaat.
Verder lezen
Vijverwater testen in beeld
Plantengroei vijver verbeteren
Waarom loopt de waterhardheid terug?
Waterhardheid verbeteren: Mineral Clay