Als de zomerperiode achter de rug is en de herfst zich aandient, neemt de aandacht voor de vijver meestal snel af. De basis voor een mooie vijver in het volgend jaar leg je echter als in de herfst ervoor. Op deze pagina onderhoud vijver herfst en winter bekijken we daarom, welk onderhoud je vanaf het najaar aan je vijver kunt uitvoeren.
Onderhoud vijver herfst: waterplanten
Waterlelies en de meeste moerasplanten sterven in de herfst volledig af. Alleen de wortels van deze waterplanten overleven de winter. Hieruit groeien in het volgend voorjaar de nieuwe uitlopers. Waterlelies en moerasplanten kun je daarom flink terugsnoeien in de herfst. Knip bij de waterlelies de dode bladeren af. Trek deze niet van de plant af. Hiermee kun je namelijk de wortel beschadigen.
Van veel zuurstofplanten kunnen de scheuten de winterperiode overleven. Het is echter belangrijk om deze planten toch terug te snoeien. Dit zorgt er namelijk voor, dat de plant in het volgend voorjaar voldoende geprikkeld wordt om nieuwe uitlopers te gaan vormen. Snoei zuurstofplanten in het najaar daarom terug tot 15-20 cm onder de wateroppervlakte.
Glanzend fonteinkruid is een zuurstofplant waarvan het blad wel volledig afsterft in de winter.
Waterhardheid vijver op peil brengen
Elke herfst en winter valt er gemiddeld zo’n veertig tot vijftig centimeter regen in de vijver. Omdat regenwater erg zacht is (geen mineralen bevat) zal de hardheid van het vijverwater hierdoor sterk teruglopen.
Voor de zuurstofplanten is dit zachte water funest. Deze planten kunnen namelijk niet groeien in zacht water. Daardoor zullen ze in het voorjaar niet goed uitlopen. Dit wordt meestal pas na een tijdje opgemerkt en dan is het eigenlijk al te laat. Als de zuurstofplanten niet goed groeien, zal de vijver namelijk al snel groen en troebel worden door zweefalg.
De beste remedie tegen een te lage waterhardheid is de vijver in het najaar een behandeling met Mineral Clay te geven. Hierdoor blijft de waterhardheid in de herfst en winter op peil. De zuurstofplanten kunnen vervolgens in het volgend voorjaar weer goed en krachtig uitlopen.
Onderhoud vijver herfst: draadalgen bestrijden
Alle plantengroei in de vijver zal rond oktober tot stilstand komen. Draadalgen groeien echter altijd wat langer door dan de waterplanten. In het voorjaar hervatten ze hun groei ook weer eerder. Een vijver waaraan vanaf september geen onderhoud is uitgevoerd, kampt in het voorjaar daarom vaak met flink wat draadalgen.
De vijver in het najaar én in het voorjaar behandelen met een anti-draadalgmiddel, is de meest effectieve wijze van draadalgenbestrijding. Tijdens het hele groeiseizoen zul je hierdoor namelijk veel minder draadalgen in de vijver aantreffen.
Voor de behandeling van draadalgen kun je gebruik maken van Draadalg-in-één. Dit pakket verbetert de waterhardheid, doodt aanwezige draadalgen en remt de groei van nieuwe algen.
Onderhoud vijver herfst: bladeren uit de vijver houden
Ingewaaide bladeren veroorzaken veel vijverproblemen. De jaar na jaar ingewaaide bladeren gaan een dikke laag op de bodem van de vijver vormen. Hierdoor wordt het vijverwater zeer voedselrijk. Dit leidt na verloop van tijd tot groei van zweefalg en dus groen water. Het best kun je daarom in de herfst een fijnmazig net over de vijver spannen. Op deze manier houd je met minimale inspanning de vijver bladvrij. Verwijder bladeren die toch in de vijver terechtkomen af en toe net een schepnet.
Filter en vijverpomp uitschakelen
Een vijverfilter en -pomp zijn noodzakelijk tijdens het groeiseizoen. Tijdens de winterperiode kunnen ze echter beter uitgeschakeld worden. Het filter voorziet de vijver van CO2, maar in de winter wordt dit niet door de planten opgenomen. De plantengroei ligt dan immers stil. Het blijven toevoegen van CO2 aan het vijverwater leidt tot verzuring van de vijver. Daarnaast kan de filterbak in de winter stuk vriezen.
Ook de vijverpomp en eventuele fonteintjes, beeklopen en dergelijke kun je in de winter beter uitzetten. Bij koud winterweer vormt zich onderin de vijver namelijk een waterlaag met een constante temperatuur van vier graden. Hierin kunnen vissen en amfibieën overleven. Als de pomp blijft draaien, zal deze waterlaag vermengd worden met kouder vijverwater. De vijver koelt hierdoor verder af. Dit is gevaarlijk voor de vissen in de vijver. Eind oktober is daarom een goed moment, om het filter en de pomp uit te schakelen.
Bevroren vijver
Tijdens een vorstperiode kan de vijver bevriezen. Een bevroren vijver kun je het best zoveel mogelijk met rust laten. Luchtgaten voor de vissen zijn eigenlijk nooit nodig. Alleen als de vijver langer dan een week dichtgevroren is, is het verstandig om voorzichtig een gat in het ijs te maken. Dit is niet om de vissen van lucht te voorzien, maar om gasuitwisseling tussen vijverwater en atmosfeer mogelijk te maken. Omdat deze uitwisseling in de winter minimaal is, mag een vijver echter gerust een aantal dagen volkomen dichtgevroren zijn.
De eenvoudigste manier om een gat te maken, is een pan met heet water op het ijs te zetten en zo een gat in de ijslaag te smelten. Een gat in het ijs hakken kun je beter niet doen. Door de trillingen kan de vijverconstructie beschadigen (met name bij een betonnen of gemetselde vijver). Daarnaast kunnen vissen door de trillingen beschadigingen aan hun zwemblaas oplopen.
Als er sneeuw op een bevroren vijver valt, kun je deze proberen weg te vegen. Hiermee zorg je er voor, dat er nog zonlicht in de vijver kan komen.
Verder lezen
Draadalgen bestrijden
Checklist vijver winterklaar maken
Onderhoud vijver lente en zomer
Biologisch vijverfilter